کرواسی

سفرنامه کرواسی

یافتن  پروفسور بالتازار در سرزمین اسلاوها

در دهه ۶۰ انیمیشنی از تلوزیون پخش میشد به نام پروفسور بالتازار ؛ ساخته آقای زلاتکو گرگیچ در «استودیوی فیلم زاگرب»  . این انیمیشن آنقدر در ایران محبوب شد ، که پرفسور بالتازار به مرور زمان جای خود را به عنوان  تکه کلامی جدید بین مردم باز کرد ، هر کسی ریش پرفسوری داشت و میخواستند سر به سرش بگذارند پرفسور بالتازار خطابش میکردند . همه مشکلات جناب پروفسور با یک ماشین حل میشد . ابتدا بالتازار فکر میکرد ، و بعد با کشیدن یک اهرم از یک ماشین غول پیکر  تمام فکرش به شکل چند  قطره مایع خارج میشد و  وقتی آن قطره ها  را روی زمین می ریخت اختراعش ظاهر میشد .مثل خیلی ها آن موقع نمیدانستم این انیمیشن برای کدام کشور است و هیچ وقت در فکرم نبود که روزی به کرُواسی خواهم رفت  ، به سرزمین پرفسور بالتازار .

این بار قصد داشتم با سفر به کرُواسی ، سلامی به پرفسور دوران کودکی ام داشته باشم . یکصد و بیست و هفتمین کشور بزرگ دنیا را ببینم  ، با جمعیتی حدود  ۴ میلیون نفر (از سال ۱۹۹۱ تاکنون کرواسی رشد جمعیت منفی داشته ) و زبانی که هیچ چیز از آن نمیدانستم ، زبان کرواتی.

کرواسی با این جمعیت کمش سالانه پذیرای بیش از بیست میلیون گردشگر از سراسر دنیاست. بعد از پخش سریال پرطرفدار بازی تاج و تخت که قسمت عمده اش در کرُواسی فیلمبرداری شده، محبوبیت این کشور  در بین توریست ها بیشتر هم شده .

کشوری  واقع در منطقه بالکان و  یکی از هفت کشور شکل گرفته از یوگوسلاوی سابق  .  بعد از اِسلوونی دومین کشور این منطقه بود که از آن بازدید میکردم .

کرواسی در سال ۱۹۱۸ پس از پایان جنگ جهانی اول از امپراتوری اتریش مجارستان جدا شد و به پادشاهی یوگسلاوی پیوست و در سال ۱۹۹۱ در جنگی که حدود چهار سال طول کشید از یوگسلاوی جدا شد و اعلام استقلال کرد.حالا در این 73 سالی که من فقط دو خط از آن را نوشته ام چه تغییراتی در این کشور اتفاق افتاده خودش چندین جلد کتاب میشود .  

باز هم بازدید از یک کشور اِسلاو  ، یکی از اقوام بزرگ  و تاثیرگذار در اروپا ، مردمی علاقمند به ورزش که  ، فوتبال ورزش اول شان است  . وقتی  با دوستانم در کرواسی در مورد فوتبال صحبت میکردم به شوخی میگفتم فکر میکنم یکی از شغل های که در دهه های اخیر به شغل های این کشور اضافه شده مربیگری فوتبال در ایران است ، حضور تعداد زیاد مربی هایشان در سطح ملی و باشگاهی در ایران باعث شده برای ما ایرانی ها خیلی شناخته شده باشند .

در المپیک سال ۲۰۱۶ در «ریودوژانیرو»، کرواسی بیشترین تعداد مدال‏ طلا ، میان کشورهای اروپایی برحسب جمعیت را کسب کرد و تیم فوتبالش یک پای فینال در جام جهانی ۲۰۱۸ بود.

ولی من برای اولین بار بازی های این تیم را در جام جهانی 1998 فرانسه به یاد می آورم که به دلیل بازی های چشم نواز و طرح لباس خاص شان طرفدار این تیم شدم .

طرح لباس شطرنجی سفید و قرمز که  قسمتی از طرح پرچمشان هم هست ، پرچمی که  در حالت کلی شبیه پرچم دیگر کشورهای اسلاو است . کرواسی، صربستان، اِسلوونی، اِسلواکی و روسیه، دارای پرچمی سه رنگ با خطوط افقی قرمز، سفید و آبی  هستند ؛ و تنها تفاوتشان نماد داخل پرچم است که این نماد در  پرچم کرواسی  در وسط این پرچم مشاهده می‌شود صفحه شطرنجی قرمز و سفید و  ۵  سپر که نمایانگر ۵ منطقه‌ی تاریخی در کرواسی هستند.

کرواسی سرزمین "ویچ" هاست ، فکر میکنم اولین بار ، با دیدن مسابقه فوتبال بود که متوجه شدم اکثر نام های خانوادگی به ویچ ختم میشود و همیشه برایم سوال بود این نام خانوادگی های معروف چه معنی میدهند؟ و چرا اکثر نام خانوادگی ها ویچ دارند؟ و بالاخره در سفر به کرواسی به جواب سوالم رسیدم .

اگر بخواهم مثال ایرانی برایش پیدا کنم ، فکر میکنم  نزدیک ترین معنی پسوند "پور" در آخر نام های خانوادگی ایرانی است ،  مثل نام های خانوادگی ایرانی فردوسی پور ، علیپور و ...

واحد پولشان هم داستانی دارد شنیدنی . نامش کونا است  و معنی آن در  زبان کرواتی میشود سمور  . دلیل این نام‌گذاری به زمانی برمی‌گردد که مردم محلی پوست سمور می‎فروختند و این تجارت به‎قدری گسترده و پر سود میشود  که پوست سمور معادل پول میشود .  و این سمور حیوان ملی کرواسی نیز هست . البته شهرت سمور فقط مربوط به کرواسی نیست و شرکت نوکیا نیز نام خود را این حیوان گرفته‌است. در زبان فنلاندی به سمور نوکیانویرتا گفته می‌شود .

کرواسی کشور کِراوات  است  . واژه کِراوات از واژه کورووات به معنای اهل کرواسی برگرفته شده‌است. این پارچه گردنبند توسط سربازان کروات که در طول جنگ سی ساله (1618-1648) در فرانسه خدمت می کردند برده شد .این سربازان با پوشیدن دستمال‌های سنتی کوچک و گره‌دار خود، توجه  پاریسی‌ها را جلب کردند و این محبوبیت زمانی بیشتر شد که  لویی چهاردهم آن را به لباس خود اضافه کرد و به این شکل بین  اشراف فرانسوی مد شد . و آن دستمال گردن های سربازان امروز تغییر شکل داده اند آنقدر بین مردم شناخته شده هستند که امروزه یک روز از سال (18 اکتبر ) به نام روز کراوات نامگذاری شده .

معمولا در تمامی کشورها با  پیوند داستان های عاشقانه به تاریخ  جذابیت داستان ها را چند برابر میکند . در مورد کراوات هم گفته میشود  در گذشته های دور هنگامی که یک مرد کروات به قصد سفر خانه اش  را ترک میکرده ، معشوقه اش روسری‌ خود را به گردن مرد و دور یقه‌اش می‌بسته  تا در سفر همیشه به یاد عشقش باشد.

 در اردیبهشت سال 1398  با فکر اینکه چه چیزهایی در کرواسی به انتظارم هستند وین را به مقصد زاگرب ترک کردم ، یکی از بیست استان کرواسی ، گوگل مسافت را  375 کیلومتر و به سمت جنوب نشان میداد . این بار به سوی دیگر دریای آدریاتیک و سمت مخالف ونیز که بارها تجربه سفر در آن مسیر را داشتم . کرواسی جز شینگن نبود ولی بیست و هشتمین عضو اتحادیه اروپا بود و به همین دلیل به ویزا نیازی نداشتم فقط در مرز اتوبوس نگه داشت و پاسپورت ها کنترل شد .

بار اول در توسط مامورین مرزی کشور اسلوونی و بار دوم به فاصله چند متر آنطرف تر بوسیله مامورین مرزی  کرواسی . و به این شکل وارد کشور کرواسی شدم .